Araştırma Yöntemleri ve Tez Yazımı

Araştırma Yöntemleri ve Tez Yazımı

1. Araştırma yöntemleri

1.1 Bilimsel Araştırma Nasıl Yapılır

Her araştırmada belirli aşamalar süreçler ve yöntemler vardır. Bunlar deneyimlerle ortaya konan etkinliği sınanmış ilkelerdir. Araştırmacılar çalışmalarını bu doğrultuda yaptıkları takdirde zamanda ve emekten tasarruf ederler.
Araştırma sürecindeki aşamalar söyle belirlenir: Konuyu seçme, konuyu sınırlandırma, tez cümlesi oluşturma, araştırmanın metonu belirleme geçici plan hazırlama, geçici bir bibliyografya oluşturma, okuma ve not alma, son olarakda yazma.

1.1.1 Konu Seçimi
Araştırmaya konu seçimi ile başlanır. Konu seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlar vardır, bunlara uyulması araştırmanın sağlıklı bir biçimde yürütülmesi ve etkin bir sonuca ulaşılabilmesi için önemlidir. Konu seçiminden önce bir çok kaynağın okunup güncel bilgiler elde edilmesi gerekmektedir.
Konu seçimindeki ilk işlerden biriside düşünülen konu üzerinde daha önceden yapılan çalışmaların gözden geçirilmesidir. O alandaki başka çalışmalar araştırmacı için hem bir bilgi, hemde ilham kaynağıdır.Bu şekilde o güne kadar konun hangi yönleri ile nasıl ilgilenilip neler ortaya çıkarıldığını görmek mümkün olacaktır.

1.1.2 Konuyu Sınırlandırma
Konun sınırlandırılmasından, onu daha dar bir kapsamda yani belirli bir yönü ile incelenmesi anlaşılır. Konu nekadar daraltılırsa konuyu o ölçüde derinlemesine inceleme olanağı elde edilmiş olur. Konuyu daraltırken anlamsız olacak kadar daraltılmaması gerekir. İlke olarak geniş bir konu alınıp incelenecek alanın sınırlarını daralmak daha iyi bir yöntem olur.

1.1.3 Araştırmanın Tezi (Tez Cümlesi Kurma)
Çalışmanın başlangıcında oluşturulan tez, nihayi bir görüş olmayıp araştırılan konuda geliştirilen bgeçici bir çözümlemedir.Araştırma derinleştikçe edinilen yeni bilgiler ışığında tezin değiştirilmesi veya araştırmanın sonuçlarına uycak biçimde geliştirilmesi gerekebilir.
Tez doğruluğu sınanmamış bir öneridir. Çalışma boyunca edinilen bilgiler ve varılan sonuçlar tezi kanıtlamıyor ise tezin bu yönde değiştirilmesi gerekmektedir.Tez, araştırmaya beli bir bakış açısı kazandırır ve araştırmanın yönünü belirler. İyi bir tez okuyucuda ilgi uyandırmalı ve o çalışmayı okumak için vakit ayırmaya değer bulunmalıdır. Bu bakımda tez cümlesi olabildiğince sağlam ve ilgi çakici nitelikte olmalıdır.Yanlızca bilinen şeyleri tekrar eden zayıf tez cümlelerinde kaçınmak gerekir.

1.1.4 Araştırma Metodunun Belirlenmesi
Bir araştırmada konunun özelliklerine ve araştırmacının ilgisine göre kütüphane araştırması, anket, gözlem, mülakat, istatistik bilgiler, deney gibi yöntemlerde biri veya bir kaçı bir arada kullanılır.Araştırmacı kullanacağı yöntemi baştan belirlemeli ve bunu araştırma metninde okuyucular ile paylaşmalıdır.
Günümüzde araştırmalar geleneksel kütüphane kaynaklarını yanında Internet’te Web kaynaklrından da yararlanılarak yapılmaktadır. Internetteki global kaynaklara kolay ulaşım sayesinde araştırma yapılan konuda farklı kültürlerden alınan kaynaklarla konunun zenginleştirilmesi önemlidir.
Yöntem aşamasında ayrıca ister kütüphane araştırması, ister deney, ister gözlem veya mülakat yöntemleri olsun, tutulacak notların ve ulaşılan kaynakların nasıl kaydedileceğine karar vermek gerekir.Bu konuda değişik yöntemler uygulanabilir. Klasik kart yönteminde elde edilen bilgiler kaynağa göre ayrı ayrı kartlara işlenir. Bazende kart yöntenmi yerine kaynaklar ve bilgiler tek bir blok nota işlenir.En son kullanılan yöntem ise tüm notların elektronik ortamda toplanmasıdır.

1.1.5 Taslak Plan Hazırlanması
Taslak plan hazırlama konu ile ilgili bilgi, fikir ve görüşleri tez cümlesi etrafında bir düzene sokmaya ve geliştirmeye yardımcı olur. Taslak plan eldeki bilgilerin düzenlemesinin yanında, aynı zamanda bilinenler arasında yeni ilişkiler kurulmasına ve yeni fikirler oluşturulmasına veya değişik yorumlama biçimlerinin geliştirilmesine yardımcı olmaktadır.
Taslak plan ana fikirlerle destekleyici bilgilerin akış sırasını ve bunlar arasındaki ilişkileri ortaya koyar. Başlıklar ve alt başlıkların her birine, izlenen sisteme göre bir numara veya bir harf verilir.Alt başlıkların yazımında belirli miktarda boşluklar bırakılarak içeriden başlanır.

1.1.6 Geçici Bibliyografya Hazırlamak
Araştırmacı konuyu belirledikten sonra yoğun biçimde kaynak araştırmasına girmektedir ve bu araştırma sırında sonrada kullanmak üzere bu kaynakları kaydeder. Başlangıçta kaydedilen bu kaynaklar listesi geçicidir çünki kaynağın kullanılıp kullanılmayacağına tez yazımı sırasında kara verilecektir.
Bir araştırmada yararlanılan kaynaklar çok çeşitli olabilir; Kitaplar, bültenler, makaleler, gazeteler, istatistikler, raporlar, yıllıklar, özel mektuplar, vs. bunlardan bazılarıdır.

1.1.7 Not Alma
Araştırmacı çalışması ile ilgili elde ettiği bilgileri yazıya geçirerek not etmelidir.Çünki not edilen bilgiler hem daha iyi düzenlenir hem daha iyi yorumlanır. Araştırmacı her türlü bilgiyi örneğin; mülakat, anket hatta kendi düşüncelerini bile not etmelidir.
Kaynaklardaki bilgiler özetlenerek tez ile ilgili olan kısımları not edilirken bazende aktarma yapılır. Aktarma aynen yada değiştirilerek yani kendi kelimelerinizide katarak yapılabilir. Aynen aktarmada aktarılan yazı ilke olarak gerek kelimeler gerek noktalama işaretleri yönünden ana metindekinin aynısı olmalıdır, nereden ve kimden alındığıda not edilmelidir.

1.1.8 Veri İşleme ve Tezi Gözden Geçirme

Not alma süreci devam ederken zaman zaman geçici tezin bu notlara göre değerlendirilmesi yapılır.Tez cümlesine yapılacak eklemeler veya çıkartmalarla araştırmanı tezi daha etkin bir hale getirilmesi sağlanmış olucaktır.
Okuma ve not alma ile birlikte araştırma raporunun genel yapısı veya planı da giderek şekil almaya başlar ve açıklık kazanır. Ana bölümlerin tez ile, alt başlıkların da ana bölümlerle olan ilişkisi daha iyi görülür. Buna bağlı olarak taslak planda gelişir ve daha ayrıntılı duruma gelir.
Araştırma sonucda toplana malzemenin desteği ve kendi fikirlerimizn katkısıyla gerçekleri sunuşumuz,yorumlarımız, analiz etmemiz, ve diğer yazarların görüşleri ile karşılaştırarak bir sonuca ulaşmamız araştırmanın kalbini oluşturur.

1.1.9 Fikri Mülkiyet Haklarının Korunması
Yazar, sanatçı, bilimadamı gibi yaratıcı özellikteki insanların ortaya koydukalrı eserler, fikir ürünü olarak kabuledilir. Bu kimseler yarattıkları eserler üzerinde fikir mülkiyet hakkına sahiptir. Telif hakları veya fikir mülkiyet hakları her ülkede yasalar ile korunmuştur. Türkiyede de fikir ve sanat eserleri kanunu bu tür hakları korumak için vardır.
Kitap veya benzeri yazı ürünü biçimindeki eserler izinsiz çoğaltılıp ticari amaçla kullanılamaz yada izinsiz yabancı eserler çeirilip ticari amaçla kullanılamaz. Bunu için bilimsel amacın gerekti ölçüde alıntı yapılması ve kesinlikle kaynağın gösterilmesi gerekmektedir. Kaynak gösterilmeden alıntı yapmak bir tür hırsızlık sayılır.


1.2 Bilgi Kaynakları

1.2.1 Kütüphanalerden Yararlanma
Araştırmanın gerektirdiği kitap, dergi, istatistik, yıllık, gazete ve rapor gibi kaynakların bulunduğu yerler kütüphanelerdir. Günümüzde ülkemizdeki ve dünyadaki kütüphanler bilgisayara geçmiş ve internet ağı ile birbirlerine bağlanmışlardır.Dolayısı ile araştırmacılar internet kanalında başlıca kütüphanelerde kaynak taraması yapabilmekte dosya transferi ve diğer kolaylıklarından yaralanabilmektedir.
Araştırmacının yararlanabileceği kaynaklar arasında üniversite, fakülte kütüphaneleri, milli kütüphane, halk kütüphaneleri, araştırma kuruluşlarını kütüphaneleri ile bakanlık ve elçilik, vb. yeralır.

1.2.2 Internetten Yararlanma
Günüzmüzde bilgiye en kolay, hızlı ve ucuz biçimde ulaşmanın ve bilgileri başkaları ile paylaşmanın yolu Internet’tir. Internetin dünya çapında bir iletişim ağı olması farklı coğrafyalar veya farklı kütürlerin ürünlerine çabuk ve hızlı ulaşım sayesinde kaynak zenginliği artmaktadır. Internet yer ve zaman farklılıklarını ortadan kaldırarak kendine özgü bir dünya yaratır.
Ortaya çıkış itibarı ile Internet, gizli bilgileri ve araştırma verilerini birbirleri ile paylaşmak isteyen bilim adamları tarafından kullanılmıştır. Internet üzerindeki kaynakların kullanımı veya bu kaynakların belirlenmesi çok önemlidir çünki hangi veriyi nerede bulabileceğiniz bilmek size zaman kazandırır ve ihtiyanız olan diğer verilere ulaşmanız için zaman bırakır.
Ana yapı olarak web üzerinde gezinirken kullanacağınız kaynaklar ; Web siteleri, FTP siteleri, araştırma motorları, elektronik dergiler ve kaynak sayfaları ve internet üzerindeki online kütüphaneler olarak özetlenebilir.
Internetin sunduğu hizmetler ve kolaylıklar insanın hayal gücünü zorlamaktadır. Bu sayede bulunduğumuz yerden TÜBİTAK arşivine veya Amerikan Kongre kitaplığına ulaşabilmekteyiz. Internetin sağladığı elektronik posta, dünya çapında tartışma forumları (haber listeleri, Usenet)ve sıkça sorulan soruların bulunduğu siteler kaynak ve bilgi paylaşımını evrenselleştirmektedir.
Internet üzerinde kaynak olarak adlandırabileceğimiz sitelerin adlandırılması için bir standart kullanılır. Kuruluşların organizasyonuna veya ticari eğilimlerine göre bu isimlendirmeler değişmektedir.

2. Araştırma Raporu Yazımı
2.1 Araştırma Raporunun Biçimsel Yapısı
Araştırm raporu , sırasıyla aşağıdaki ana bölümlerle, bölüm ve alt bölümlerden olşur.
2.1.1 Ön Kısım
Bu kısım başlık, ithaf, önsöz, içindekiler, tablolar listesi, kısaltmalar listesi, özet gibi kısımlardan oluşur.Bunların hepsi metin öncesi kısımı oluşturmaktadır.
a. Başlık
Her araştırm raporunun ve bilimsel çalışmanın bir başlığı bulunmaktadır. Başlık kısa özlü dikkat çekici aynı zamanda içeriğe uygun olmalıdır.Başlık kelimeleri daha koyu, iri ve değişik harflerle yazılabilirler.Başlık sayfasında ayrıca ilgili üniveriste, fakülte veya kurum adı, araştırmacının ismi, araştımanın sunulacağı öğretim üyesinin ismi, araştırmanın türü, araştırmanın yapıldığı tarih ve yer bilgileri verilebilir.

b. İthaf
Ancak basılı eserler ithaf edilebilir basılı olmayan çalışmalara konmaz.
c. Önsöz
Bölümlerin ilk sayfası niteliğinde yazılır ve bir sayfayı geçmez. Tezi destekleyen kurumlara ve yardımcı olan kişilere teşekkür edilebilir. Önsöz metninin altında sağa dayalı olarak ad-soyad, sola dayalı olarak ay, yıl biçiminde tarih yazılır.
d. İçindekiler
Araştırma metni bölümlerden bölümlerde derece derece alt bölümlerden oluşur.Birinci dereceden başlıklar büyük harf ve ikinci dereceden başlıklar küçük harf koyu, önce 1, sonra 1 aralık (satır) boşluk bırakılarak, üçüncü dereceden başlıklar ve dördüncü dereceden başlıklar küçük harf boşluk bırakılmadan yazılır.
Sayfanın üst kısmına ortaya gelecek biçimde büyük harflerle İÇİNDEKİLER diye yazılır. Sağ üst köşeyede sayfa numarası konulur. Sayfa numaraları son rakamlar alt alta gelecek biçimde yazılır.
e. Tablo Listeleri
Tablo ve şekiller fazla değilse bunları ayrıca listelemeye gerek yoktur fakat çok sayıdaki tablo ve şekiller için ayrı ayrı listeler düzenlemekte yarar vardır. Önce tablo veya şeklin numarası ile başlığı yazılarak karşılığında sayfa numaraları gösterilir.
f. Kısaltmalar Listesi,
Eğer yazar herkes tarafından bilinenlerin dışında kısaltmalar yapmışsa bunların bir listesini araştırmanın önkısımda göstermesi gerekmektedir. Kısaltmalar listesi alfabetik sırada olur. Bir kısaltma kısaltmalar listesinde olsa dahi ilk kullanışta uzun hali ile kullanılır ve parantez içinde kısaltılışı gösterilir.
g. Özet
Araştırmanın amacını bulgu ve sonuçlarını yorumsuz bir biçimde ortaya koyar ve ayrı bir sayfada yazılır. Bir araştırmaya özet eklenip eklenemeyeceği o bilimdalındaki uygulamalara bağlıdır, gerektiği takdirde tez danışmanından bu konuda bir bilgi alınabilir.

2.1.2 Metin Kısmı
Araştırmanın asıl gövdesi metin kısmıdır. Bu kısım giriş ile başlar sonuç ile biter. Metinde açıklanan bilgiler, bölüm ve bazen bölümlerin bir araya toplanması ile oluşturulan kısımlar biçiminde okuyucuya sunulur. Metinde ayrıca başvuru parantezleri, dipnotu ve son notu numaralarıyla dipnot açıklamaları vs. de yeralır.
Dipnot verilmesi gerekli ise, ilgili sayfanın altına metinden 2 karakter küçük yazı ile yazılmalıdır. Dipnotlar metinden ince bir çizgi ile ayrılmalıdır. Birden fazla dipnot kullanılması durumunda, 1 aralık (1 satır) boşluk bırakılır.


2.1.3 Son Kısım
Ana metnin bir parçası niteliğini taşımayan bir takım bilgi, belge ve düzenlemeler araştırmanın son kısmında bulunur. Bunların arasında açıklamalı sözlük,ekler, bibliyografya ve indeks gibi başlıklar sayılabilir.

2.2 Araştırma Metninin Biçim Kuralları
Araştırmanın yapılamsı sırasında uyulması gereken bazı kurallar vardır.Kurallar aşağıdaki gibidir ;
• Sayfa kenar boşlukları: Sol kenar: 3.5 cm, sağkenar 3.5cm, üstkenar 2cm, alt kenar 2.5cm olarak belirlenmiştir.İstenir bu ölçüler değiştirilebilir.
• Satır aralığı: Araştırma metninde 12 yazı boyutunda Times New Roman, 11 yazı boyutunda Arial yazı karakteri veya eşdeğeri kullanılır. Harf büyüklüğü zorunlu hallerde 1 yazı boyutu azaltılabilir. Tablo ve şekillerde istenirse 8 yazı boyutuna kadar küçültülebilir. Sol kenardan çekilerek yazılan uzun alıntılarda, 2 yazı karakteri daha küçük karakter kullanılır. Metin dik ve normal harflerle yazılır, koyu (bold) harfler başlıklarda kullanılır. Virgülden ve noktadan sonra bir karakter boşluk bırakılır.
• Aralık terimi, bir satır alt kenarından diğer satır alt kenarına olan mesafedir. 1 aralık yaklaşık olarak iki küçük harf boyuna eşdeğerdir. Punto ise yazı yüksekliği birimi olup 1/72 inç yada 0.35 mm olarak alınır. Tez metni 1.5 aralıkla yazılır. Kısaltmalar, tablo, şekil ve sembol listeleri, önsöz, özetler, kaynaklar, ekler, özgeçmiş, metin içindeki tablo ve şekillerin isim ve açıklamaları ve dipnotlar 1 aralıkta yazılır. Paragraflardan önce ve sonra 6 punto boşluk bırakılır. Paragraflar arasına boş satır konmaz.Birinci derece başlıklardan önce 71 punto, sonra 18 punto boşluk bırakılır. İkinci derece başlıklardan önce 18 punto, sonra 12 punto, üçüncü ve dördüncü derece başlıklardan önce ise 12 punto, sonra 6 punto boşluk bırakılır. Dördüncü dereceden daha alt derecede başlık kullanılmaz.Alt başlıklar sayfanın son satırı olarak yazılamaz, en azından 2 satır daha sığdırılamıyorsa başlık da sonraki sayfada yer alır. Bir paragrafın ilk satırı sayfanın son satırı, paragrafın son satırı da sayfanın ilk satırı olarak (matbaacılıkta dul ve yetim denilen şekilde) yazılamaz.
• Paragraflar: Her paragraf satır başına göre beş ara içeriden başlanır. Ayrıca bir paragrafın bitişi ile yeni paragrafın başlaması arasında bir miktar fazladan aralık bırakırılır.
• Sayfa Numaralandırma: Dış ve iç kapak dışında tezin tüm sayfaları numaralanır. Tezin başlangıç kısmı, içindekiler, kısaltmalar listesi, tablo listesi, şekil listesi, sembol listesi, Türkçe özet, İngilizce özet bölümlerinden oluşur. Tezin metin kısmı ise giriş bölümü, diğer bölümler, sonuçlar ve / veya tartışma, kaynaklar, ekler ve özgeçmiş bölümlerinden oluşur. Tezin başlangıç kısmı birden başlayarak küçük romen rakamları ile (i, ii,…), metin kısmı ise arap rakamları ile (1, 2, …), rakamlar sayfanın alt orta kısmına gelecek şekilde numaralandırılır.
• Tablo ve Şekiller: Tablolar ve şekiller sayfa düzeni esaslarına uymak şartı ile metinde ilk söz edildikleri yere mümkün olduğu kadar yakın yerleştirilmelidir. Birden fazla tablo veya şekil aynı sayfaya yerleştirilebilir. Ancak iki sayfadan daha fazla sürekli tablo veya şekil verilmez. Çok sayıdaki tablo veya şekiller, gerektiğinde eklerde verilebilir.Tablo ve şekillere, ilk rakam bölüm numarası (eklerde harf), ikinci rakam Tablonun (veya şeklin) bölüm içindeki sıra numarası olmak üzere, ana bölümlerde “Tablo 1.2”, “Şekil 1.1”, eklerde “Tablo A.1”, “Şekil B.1” biçiminde sıra ile numara verilir.
Her şeklin numarası ve açıklaması şeklin altına, her tablonun numarası ve açıklaması tablonun üstüne yazılır.Sembol, şekil ve tablo listeleri hazırlanırken açıklamalar normal metinde olduğu gibi önce 6 punto, sonra 6 punto boşluk bırakılmalıdır.Tablo üst yazısı ile tablo arasındaki boşluk, kelime işlemcinizde tablo üstü yazı biçiminde yazıdan önce 12 punto, sonra 6 puntoyla ayarlanır. Tablo açıklamaları ile tablo hiçbir şekilde birbirinden ayrılmaz.Şekil ile şekil altı yazısı arası boşluk, kelime işlemcinizde şekil altı yazı biçiminde, yazıdan önce 6 punto, sonra 12 puntoyla ayarlanır. Şekil açıklamaları ve şekil hiç bir şekilde birbirinden ayrılmaz.Tezde verilen grafik, resim ve notalar şekil kabul edilerek numaralandırılmalı ve açıklamaları yapılmalıdır. Metin içindeki bir düşünceyi açıklayan kısa notlar metin bölümlerinde sayfa altında yer alabilir. Uzun notlar ek olarak verilir.
• Denklemler: Denklemlerle metin arasında üstte 12 punto, altta 12 punto boşluk
bırakılır. Denklemlere, ilgili bölüm içinde sıra ile numara verilir. Bu numaralar [(1.1), (1.2), ...., (2.1), (2.2), ...] (gerekiyorsa aynı denklemin alt ifadeleri (1.1a) , (1.1b) olarak) şeklinde satırın en sağına yazılır.


2.3 Dipnotlu Kaynak Gösterme Yöntemi
2.3.1 Kaynak Göstermede Amaç
• Araştırmacının savunduğu görüşlerin doğruluğnu destekleme,
• Bilgilerin kaynağını göstererek, bu bilgilerin asıl sahiplerinin hakkını vermek,
• Sunulan bilgilerin doğru güvenilir ve tarafsız olmasını sağlamak,
• İlgili konularda yeni araştırma yapanlara başvuru olanağı vermek,

2.3.2 Kaynak Göstermeyi Gerektiren Bilgiler
• Sıradan bilgilerin dışnda kalan, özgün bilgi, fikir, görüş veya eleştiriler,
• Başka yazarların düşünce, hüküm ve önerileri,
• Bir tablo veya istatistiğin düzenlenmesinde kullanılan verilerin kaynağı,
Herkezce bilinen ve bir özgünlüğü bulunmayan genel bilgiler, bu bilgilerin geçerliliğine yöneltilen eleştiriler ve herkezce çok iyi tanınan temel kitaplar, klasikler veya kutsal kitapların öğüt veya öğretileri için kaynak göstermeye gerek yoktur.

2.3.3 Kaynak Göstermede Dipnotu İlkeleri
• Dipnotları gereksiz derecede uzun olmamalıdır.
• Bir sayfada gerekenden fazla dipnotu olmamalıdır.
• Aynı dipnotu numarası ile birden fazla kaynak gösterilebilir.
• Başlık satırına dipnot koyulmaz metnin içerisinde bir yere yerleştirilir.
• Tüm konuyu ilgilendiren dip notları bölümün ilk sayfasında, diğer dipnotlarından öce gösterilir.
• Açıklama notlarının dipnotları ile karışmaması için kaynak dipnotları sayılar ile ifade edilirken açıklama notları işaretlerle ifade edilebilir örneğin(*)
2.3.3.1 Dipnot Yazım Kuralları
Bir kitap dipnotta tanıtılırken sırasıyla ; Yazar adı, kitap adı ve yayım bilgileri yazılır. Yazar adı ad soyad şeklinde yazılır isimlerin yalnızca baş harfleri büyük harfle yazılır. Kitap adı yazılırken sadece baş harfleri büyük italik veya koyu punto ile yazılır.


Yayın bilgilerinde ise yayım yeri, yayımlayan ve yayım tarihi yer alır.Araştırmacı kitabın kaçıncı basım olduğunu belirtmesi gerekir. Bu “2.b.”, “2nci bas”, “2nd ed.” Şekilleri ile gösterilir.Basım yeri belirtirilken yayım evinin bulunduğu şehir belirtilir. Yeri bilinmeyen kaynaklarada [y.y] yer yok kısaltması kullanılır. Yayın tarihi bilinmeyen kaynaklardada [t.y] tarih yok kullanılır.
Kitap hangi sayfasından alıntı yapıldığı sayfa numarası belitirilerek dipnotta gösterilir. Örneğin; “s. 80” veya sayfa aralığı kullanılırsa “ss. 15-18”.
Kullanılan kaynak dergi bülten gibi periyodik yayınlanıyorsa bunu gösterilişi; Yazar Adı ve Soyadı, “Makalenin Adı”, Derginin Adı , Cilt no.su, Sayı no.su(Ay, Yıl), Sayfa no.su şeklindedir.
Bir dipnotta geçen kaynağa yeniden başvurulursa sonrakinda yalnızca yazarın soyadı ve sayfa numarasını göstermek yeterli olur.
2.4 Bibliyografya Hazırlama
Metin içerisinde başvurulan kaynakların tümü araştırm raporunun sonuna konulan bibliyografyada alfabe sırasına göre tanıtılırlar. Biliyografyaya kaydedilen kaynak sayısı ile metinde başvurulan kaynak saysının tam olarak eşit olması gerekir. Bibliyografyalar yazar soyadına göre alfabetik olarak düzenlenirler. Yazar gerçek kişi olabileceği gibi bir kurumda olabilir. Biliyografya yazımında iki yöntem vardır: Yazar-Tarih sistemi (YT) yada Yazar- Sayfa Numarası sistemi (YS). YT sisteminde yazarın ilk adı kısaltılarak diğerinde ise kısaltılmadan verilir. Örneklerimiz YS’ye göre olacaktır.
Kaynak tek yazardan oluşuyorsa;
Seyidoğlu, Halil. Bilimsel Araştırma ve Yazma El Kitabı, İstanbul: Güzem Yayınları, 2000.
Kaynak iki yazardan oluşuyorsa;
Aydın, A. ve Fuat Güçlü. Türkiye’nin Toplumsal Yapısı (2.b.). Ankara: Bilim Yayınevi, 1998.
Kaynak ikiden fazla yazardan oluşuyorsa ilk yazarın isminden önce soyadı, ilk ad gelicek biçimde değişiklik yapılır. Sonrakilerin isimleri normal yazılır.
Kaynak bir dergi makalesi ise; Makale adı tırnak içerisinde yazılır.
Gökçe, Mehmet. “Türkiye Dış Ticaretinin İncelenmesi.” İktisadi Araştırmalar Dergisi 12 (1997).
Kaynak yabancı dilden çeviri ise; Yazarın soyadı ile başlanır daha sonra kitap başlığına yer verilir ve daha sonra da çevirmenin adı ile basım bilgileri kaydedilir.
Aliye, H. Dünya Siyasetinde Azerbeycan Petrolü Çev. Abdullah Çiftçi ve Ergun Kocabıyık. İstanbul: Sabah Kitapları, 1998.
Asıl ilgi konusu olan çevirinin kendisi ise çevirmen ile başlanır.
Kaynak Web adresi ise; Web adresleri altı çizili olabileceği gibi italik veya koyu punta ile yazılabilir. Web sitesinin referanslar listesinde gösterilmesiyle ilgili genel bir kalıp aşağıdaki gibidir.
Yazarın Soyadı. (Tarih). Başlık ve varsa yayın bilgileri. Erişim: Web Adresi [Ziyaret Tarihi]
Bununla ilgili örnekte ;
Rodrigues, D. (25 Eylül 1996). The Research Paper and the World Wide Web Online Guide. Erişim: http://www.prenhall.com/rodrigues [6 Şubat 2000].